آلزایمر چیست؟
آلزایمر نوعی اختلال مغزی است که فرد مبتلا را به فراموشی دچار می سازد. در این بیماری، سلولهای مغز به تدریج تخریب شده و فرد دچار فراموشی می شود، به طوریکه دیگر قادر نیست خاطرات گذشته را به یاد بیاورد و یا رویدادهای جدید را در مغز خود شکل دهد.
در صورت پیشرفت بیماری، حافظه دراز مدت هم تحت تأثیر قرار گرفته و در نهایت منجر به فوت می شود.
عوامل مؤثر در ایجاد آلزایمر:
۱- مهمترین عامل، سن است. مطالعات نشان داده ، میزان ابتلا به این بیماری برای کلیه سنین ۱ درصد، ولی برای افراد ۶۵ سال و بیشتر ۵ درصد است. این میزان پس از ۶۵ سالگی به ازای هر ۵ سال افزایش عمر، دو برابر می شود.
۲- عامل دیگر ارث است . ۴۰ درصد از مبتلایان به آلزایمر از دخالت عوامل ارثی ، به این بیماری مبتلا گشته اند.
۳- عواملی از قبیل ضربه ها یا آسیب هایی که به جمجمه وارد می شود ، دیابت، عدم تحرک ، داشتن وزن اضافی، افزایش فشار خون و کلسترول در بروز و پیشرفت این بیماری نقش دارند.
۴- رژیم غذایی سرشار از کالری و چربی نیز ، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را در افرادی که از لحاظ ژنتیکی مستعد هستند
افزایش می دهد.
سیر و سرانجام بیماری:
پیشرفت بیماری را به ۳ مرحله می توان تقسیم کرد:
مرحله اول: مرحله ای است که در آن اختلال حافظه رفته رفته نمایان می شود. بیمار در این مرحله از عهده کارهای روزمره شخصی برمی آید. ولی اداره امور اجتماعی نظیر خرید و کارهای بانکی برای او دشوار است.
مرحله دوم: در این مرحله اختلال حافظه پیشرفت می کند و علائم روانی - رفتاری نظیر ترس، اضطراب، افسردگی، بی خوابی و بی قراری دیده می شود. بیمار قدرت تشخیص زمان و مکان را از دست می دهد و گویش او دچار اختلال می گردد. در این مقطع از بیماری، فرد قادر به مراقبتهای شخصی می باشد.
مرحله سوم: در این مقطع اختلال حافظه تا به آنجا پیشرفت می کند که بیمار حتی نامش را فراموش می کند، قدرت تکلم او تقریباً از بین رفته و عضلاتش سفت می شود، بلع غذا برای او مشکل شده و دیگر قادر نیست از بستر خارج شود .
به تدریج دچار زخمهای بستر می شود و کنترل اعمال دفعی را نیز دست می دهد.
بیماری آلزایمر یک بیماری تحلیل برنده و پیش رونده سیستم عصبی مرکزی انسان است که باعث زوال قوای عقلانی میشود.
منشاء این بیماری دقیقا معلوم نیست و علاجی هم برای آن فعلاً در دسترس نیست.
تغییرات متعددی در مغز بیمار رخ می دهد که باعث کوچک شدن مغز و نیز از بین رفتن سلولهای مغزی میشود و به جای آنها اشکال خاصی به نام “پلاکهای پیری” در مغز به وجود میآید.
علامت دیگر بیماری وجود کلافههای ظریف مارپیچیشکل در سلولهای مغزی است، که در نهایت سلولهای سالم را از بین میبرد.
علائم: عارضه اصلی بیماری دمانس یا زوال عقل است که از علائم شاخص آن از دست دادن حافظه، قضاوت، استدلال و تغییراتی در حالات و رفتار می باشد.
بیماری آلزایمر بخشی از روند طبیعی پیری نیست و چنانچه علائم فوق دیده شود باید به پزشک متخصص مغز واعصاب مراجعه کرد. یک ارزیابی کامل می تواند تعیین نماید که این علائم مربوط به بیماری دیگری است یا آلزایمر سبب آن می شود.
درمان:
اگر چه بیماری آلزایمر علاج ندارد، اما درمانهای موجود قادرند روی مسیر بیماری اثر کندکننده و کنترل کننده داشته باشند.
* عوامل احتمالی ایجاد بیماری:
علت اصلی بیماری آلزایمر همان طور که اشاره شد ناشناخته است. با این حال عواملی چون سن و پیشینه خانوادگی را به آن بیربط نمی دانند. این عوامل همیشه و صد در صد موجب بیماری نمیشوند ولی می توانند به آن مرتبط باشند.
سن اکثریت افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا میشوند، بیشتر از ۶۵ سال دارند و هر چه سن بیشتر باشد، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش مییابد. با این حال افرادی هستند که در سنین ۴۰ یا ۵۰ سالگی گرفتار آلزایمر شدهاند.
افرادی که یکی از والدین برادر و یا خواهرشان مبتلا بودهاند شانس بیشتری برای گرفتن این بیماری را دارند تا افرادی که هیچگونه پیشینهای ندارند.
انواع بیماری آلزایمر: تقریباً ۹۰ تا ۹۵ درصد از موارد بیماری آلزایمر از نوع تکگیر یا اسپورادیک است. نقش وراثت در این نوع چندان مشخص نیست و نیاز به تحقیقاتبیشتری دارد.
بیماری آلزایمر غالب موروثی نوع دیگری است که شایع نیست و فقط ۵ تا ۱۰ درصد موارد را تشکیل میدهد و از یک نسل به نسل دیگر مستقیماً انتقال می یابد.
* اثرات بیماری آلزایمر:
بیماری آلزایمر نهایتاً بر تمام جنبههای زندگی فرد مانند فکر کردن، احساسات و اعمال اثر میگذارد . این اثرات در افراد متفاوت است . بسیار دشوار است که ترتیب علائم و یا سرعت بیماری را در هر شخص پیشبینی کرد. بیماری بر روی موارد زیر تاثیر میگذارد.
توانائیهای فکری: این بیماری بر توانائیهای فردی مانند درک، فکر کردن، به خاطر سپردن و ارتباط برقرار کردن تاثیر می گذارد. قدرت تصمیم گیری کاهش مییابد، کارهای ساده که یک فرد طی سالها انجام می داده بتدریج ویا به کلی فراموش میشود، درابتدا خاطرات نزدیک و بعداً خاطرات گذشته محو می شوند و شخص در طی صحبت کردن دچار سر در گمی میشود. شخص توانائی پیدا کردن لغات مناسب برای ادامه یک مکالمه را از دست میدهد.